A. HEKİM İLE HASTA ARASINDAKİ İLİŞKİNİN HUKUKSAL NİTELİĞİ
Hasta doğrudan hekime başvurduğunda ve hekim tarafından tedavi sözü verildiğinde veya tedaviye başlandığında aralarında bir “sözleşme” ilişkisi kurulmuş olur.
Hastanın Rızası Alınmalı Mıdır? Alınmalı İse Bunun Yöntemi Nedir?
Acil durumlar dışında kişinin rızası alınmadan vücut bütünlüğüne ve diğer kişilik haklarına dokunulamaz. Ayrıca, hiç kimse rızası alınmadan ve Sağlık Bakanlığı’nın izni olmaksızın tıbbî araştırmalara tâbi tutulamaz. Rızanın hukuken geçerli olabilmesi için, hekimin hastayı aydınlatması gerekir. Büyük ve ciddi tıbbi müdahaleler hariç rıza, açık ya da örtülü; yazılı ya da sözlü olabilir. Hasta küçük ya da kısıtlı ise veli- vasinin rızası gerekir.
Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğünün İstisnaları Nelerdir?
1- Hastanın İstememesi
2- Tehlike Olasılığının Ender Olarak Ortaya Çıkması
3- Hastanın Bilgisinin Bulunması
4- Zorunluluğun Ortadan Kalkması
Hekimin Borçları Nelerdir?
1- Sadakat Borcu
Hekim, hastayı tedavi ediyormuş gibi yaparak onu oyalamamalı, salt daha fazla ücret alabilmek için tedaviyi gereksiz yere uzatmamalı ve hastaya yanlış bilgiler vermemelidir.
2- Sır Saklama Borcu
Tedaviden beklenen amaca ulaşılabilmesi için, hekim ve hasta arasında bulunması zorunlu olan güven ilişkisi neticesinde hastaya ait bilgilerin saklanmasını gerektirmektedir.
3- Özen Borcu
Yüksek özenin en fazla gösterilmesi gereken yer kuşkusuz, ameliyatlardır. En basit ameliyatlarda bile beklenmedik tehlikeler olabileceği unutulmamalıdır.
4- Arşivleme ve kayıt Tutma Borcu
Hekim tedavisini üstlendiği hastaya ilişkin bilgileri, düzenli bir şekilde saklamak ve kayda geçirmek zorundadır. Tedavinin daha özenli şekilde yürütülmesi için hekim dosya tutmalıdır. Aksi halde, doğacak zararda kusursuzluğunu ispat yükü hekime geçer.
5-Tedavi Yürütülmesi Borcu
Tedavi faaliyeti hastanın iyileştirilmesi amacını taşır. Hekim tedaviyi meslek kurallarına uygun olarak seçmelidir.
MALPRAKTİS Nedir?
“Bir meslek mensubunun mesleğini, toplumda mesleğin ortalama basiretli ve saygın bir mensubunun her şart altında uygulaması gereken bilgi ve beceri ile uygulamaması sonucu hizmetten yararlanan kişiye bir zarar vermesi”dir.
Eğer hekim tıbbi standartları uygulayarak müdahaleyi gerçekleştirmişse, sonucun ne olduğuna bakılmaksızın, hekimin hukuki sorumluluğundan bahsedilemez.
Hekimin Tıbbi Standartlara Uymaması Kavramı Neleri Kapsar?
1. Uygulama Hatası
Bu kavramdan, gerekli özenin bulunmadığı ve bu nedenle de olaya uygun gözükmeyen her türlü hekim müdahalesi anlaşılmaktadır. Tedavinin öncesi, tedavi sırası ve sonrasında uygulama hatası hekimin sorumluluğunu oluşturur.
2. Teşhis Hatası
Bulguların yanlış değerlendirilmesi, ancak temel bir hatanın varlığı halinde ve yanlış teşhisin temel nitelikli kontrol tetiklerinin yapılmamasına, dayandığı halde özen yükümlülüğünün ağır ihmalinden söz edilebilir.
3. Tedavi Hataları
Hekimin tıbben gerekli olan bir müdahaleyi yapmaması ya da hekimin tıbben gerekli olmayan müdahaleyi yapması da tedavi kusuru kapsamında değerlendirilir.
4. Müdahalenin Yapılmaması
En temel tedavi hatası hastaya müdahale gerekirken, müdahalenin yapılmamasıdır. Müdahalenin geç yapılması da bu konu altında değerlendirilebilir.
5. Hasta Vücudunda Yabancı Madde Unutulması
Yerleşik görüş, böyle bir durumun kabul edilemez ve hekimlik mesleği ile bağdaşmadığını savunmaktadırlar. Yüksek Mahkeme içtihatları da bu görüşü kabul etmektedir.
6. Yanlış Tedavi Yöntemi Seçme
Seçilen tedavi yöntemi hatalı olabileceği gibi, yöntemin uygulanmasında da hata olabilir. Tedavi doğru kişi tarafından, doğru yerde yapılmalıdır.
7. Yanlış İlaç, Hasta Karıştırma, Yanlış Taraf Cerrahisi
İlaç dozunun yanlış ayarlanması, sağ kalça yerine sol kalçadan ameliyat edilmesi, ya da yanlış hastayı ameliyat etmek gibi durumlar bu başlık altında incelenir.
8. Enfeksiyon ve Hijyen Kurallarına Uyulmaması
Bu başlık altında incelenen hususlar da tedaviye eşlik eden hatalar kapsamındadır. Hekimin hastada enfeksiyon oluşmasını ve mevcut enfeksiyonları tedavi etme mecburiyeti vardır.
9. Tedavi Sonrası Yükümlülüklerin İhlali
Hasta ile hekim arasındaki ilişkinin sona ermesine rağmen, hekimin tedavi sonrasında da yükümlülükleri devam etmektedir. Hekimin tedavi sonrası ilk yükümlülüğü tavsiye ve uyarılardır. Bu uyarıların yapılmaması, malpraktis kapsamında değerlendirilir.
Komplikasyon Nedir? Komplikasyon Halinde Tazminat Sorumluluğu Var Mıdır?
Doktor, uygulamayı “tıbbi standart” kavramına uygun bir şekilde normal risk ve sapmalar çerçevesinde davranarak gerekli dikkat ve özeni göstererek yapmasına rağmen gelişen komplikasyonlar hastaya zarar vermişse, hasta komplikasyonlar konusunda bilgilendirilip onay alındığı taktirde doktor veya hastane zarardan sorumlu tutulamaz.
Malpraktis (Doktor Hatası) Maddi ve Manevi Tazminat Davasında Görevli Mahkeme Nedir?
Bağımsız çalışan doktorlar aleyhine ve şirket, adi ortaklık veya gerçek kişilerin işletici olduğu özel hastaneler aleyhine açılacak maddi ve manevi tazminat davaları tüketici mahkemesinde görülür.
·Kamu hastaneleri veya sağlık kuruluşları aleyhine tıbbi malpraktis nedeniyle açılan maddi ve manevi tazminat davalarına bakmaya görevli mahkeme “idare mahkemesi” olarak düzenlenmiştir:
Malpraktis (Doktor Hatası) Maddi ve Manevi Tazminat Davasında Zamanaşımı Nedir?
· Özel hastaneler veya doktorlar aleyhine tüketici mahkemelerinde açılacak tazminat davalarında zamanaşımı süresi 5 yıldır.
· Kamu hastanelerine (devlet hastanesi, üniversite hastanesi, araştırma hastanesi veya aile sağlığı merkezi sağlık kuruluşları vb.) İdarenin tazminat talebini kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde malpraktis nedeniyle idare mahkemesinde dava açılmalıdır.
Malpraktis (Doktor Hatası) Tazminat Davası Kime Karşı Açılır?
· Kamu hastanelerinde meydana gelen yanlış tıbbi uygulamalar nedeniyle tazminat davaları doğrudan ilgili kamu kurumuna karşı açılabilir. Devlet memuru statüsündeki doktor aleyhine doğrudan tazminat davası açılamaz.
· Özel hastanelerde gerçekleşen hatalı tıbbi uygulamalar nedeniyle tazminat davası, hem yanlış teşhis veya tedaviyi yapan doktor hem hastane işleticisi hem de doktorun hatasını sigortalayan sigorta şirketi aleyhine birlikte açılabilir.
Comments