Boşanma Sebepleri
Evlilik içerisinde ortaya çıkan çeşitli nedenler boşanma sebeplerinin farklılık göstermesine neden olmaktadır. Anlaşmalı ya da çekişmeli boşanma davalarında, boşanmanın sebepleri son derece önemlidir. Bu sebepler, davanın seyrini, tazminat durumunu, nafakayı ve velayeti etkiler. Hakimin vereceği karar da bu sebepler doğrultusunda şekillenir.
Boşanma Davaları
4721 sayılı Medeni Kanun'a göre boşanma davası iki şekilde açılabilir:
Anlaşmalı Boşanma Davası: Bu tür davalarda taraflar, boşanma sürecinde anlaşarak, süreci uzatıcı ve zorlaştırıcı unsurlardan kaçınarak evliliklerini sonlandırırlar.
Çekişmeli Boşanma Davası: Taraflar arasında bir anlaşma sağlanamadığında, bir taraf kusurlu, diğer taraf ise az kusurlu veya kusursuz olarak değerlendirilir. Kusursuz olan taraf, davayı kazanmak ve belirli haklardan yararlanmak isteyebilir.
Boşanma Sebepleri Nelerdir?
Boşanma sebepleri, dava türüne göre farklılık gösterir. Anlaşmalı boşanmalarda, genellikle iki taraf arasında anlaşma sağlanır ve kusur aranmazken, çekişmeli boşanmalarda işler daha karmaşık hale gelir. Bu davalarda, özel ve genel boşanma sebepleri devreye girer. Taraflar arasında anlaşma sağlanamazsa ve evlilik birliğinin devamı mümkün değilse, çekişmeli davalar gündeme gelir.
Özel Boşanma Sebepleri
Kanunda sınırlı sayıda belirtilen özel boşanma sebepleri altı başlık altında toplanmıştır:
Zina (Aldatma) Nedeniyle Boşanma: Zina, eşlerden birinin, eşi dışında bir kişiyle cinsel ilişkiye girmesidir. Bu durum, belgelerle kanıtlanmalıdır. Cinsel birliktelik olmadan bile teşebbüs, boşanma sebebi sayılabilir. Zina nedeniyle boşanma davası sonrasında, manevi tazminat talep edilebilir.
Terk Nedeniyle Boşanma: Eşlerden birinin müşterek konutu terk etmesi, diğer eşi haklı duruma getirir. Terk, eşin kendisine yüklenen sorumluluklardan kaçmak amacıyla evden ayrılması ve sebep ortadan kalktığı halde geri dönmemesiyle gerçekleşir.
Cana Kast ve Pek Kötü Muamele Nedeniyle Boşanma: Eşlerden birinin diğerine cana kast veya kötü muamelede bulunması boşanma sebebidir. Bu, acı ve ıstırap veren her türlü davranışı kapsar. Evlilik birliğinin sürdürülemez hale gelmesi durumunda boşanma davası açılabilir.
Suç İşleme veya Onur Kırıcı Davranış Nedeniyle Boşanma: Eşlerden biri suç işlediğinde veya onur kırıcı davranışlarda bulunduğunda boşanma sebebi oluşur. Özel hayatın gizliliğini ihlal eden davranışlar da bu kapsamda değerlendirilir.
Akıl Hastalığı Nedeniyle Boşanma: Akıl hastalığı, neslin devamını engelleyen ve kesin evlenme engelleri arasında sayılan bir durumdur. Bu hastalık, evliliğin mutlak butlan ile batıl sayılmasına yol açabilir.
Fiili Ayrılık Nedeniyle Boşanma: Daha önce açılan bir boşanma davasının reddedilmesi ve kararın kesinleşmesinin ardından üç yıl boyunca birlikte yaşamayan çiftlerden biri talep ederse boşanma kararı verilebilir.
Genel Boşanma Sebepleri
Genel boşanma sebepleri, evlilik birliğinin temelden sarsılmasına neden olan ve hukuki açıdan suç teşkil edebilen davranışlardır:
Geçimsizlik: Evlilikte uyumsuzluk veya sürekli tartışmalar.
Mizaç Uyuşmazlığı: Karakter veya davranış farklılıkları nedeniyle anlaşamama.
Hakaret: Eşlerden birinin diğerine karşı küçültücü söz veya davranışlarda bulunması.
Şiddet: Fiziksel veya psikolojik zarar verme.
Güven Kırıcı Davranışlar: Eşin güvenini sarsacak tutum ve davranışlar.
Bu sebepler, genellikle mahkemelerde boşanma kararı verilmesinde etkili olur. Boşanma davalarının sonucu, tarafların bu sebepleri nasıl sunduğuna ve kanıtladığına bağlı olarak değişebilir.
Boşanma Sebebi Olan Davranışlar
Boşanma sebepleri, evlilik içerisinde belirli davranışlarla birlikte ortaya çıkabilir. Yargıtay kararlarına göre değerlendirilen bu davranışlar, hukuken boşanma sebebi sayılmaktadır.
Boşanma davasının temel nedenleri olarak kabul edilen bazı davranışlar şunlardır:
Aşağılama, tükürme, küçük düşürme, kıyaslama
Sadakatsizlikle suçlamak
İktidarsızlıkla suçlamak
Eşinden sıkıldığını beyan etmek
Baskıcı davranışlar sergilemek
Eşin doğumu sırasında ilgisiz kalmak
Sık sık evi terk etmek
Eve icra getirmek
Borçları ödememek
Doğal olmayan yollarla cinsel ilişki kurma
Cinsel yetersizliği ifşa etmek
İstenmeyen kişilerle arkadaşlık etmek
Evlilik dışı çocuğa sahip olmak
Eşi resmi makamlara şikayet etmek
Bu tür davranışlar, özel veya genel boşanma sebepleri arasında yer alabilir. Aynı zamanda bu davranışlar, boşanma dışında da hukuken suç teşkil edebilir.
Boşanma Nedeni Örnekleri
Ağız veya Vücut Kokusu
Ağız veya vücut kokusu, tek başına boşanma nedeni değildir. Ancak bu durumun tedavi edilip edilemeyeceği, davalının tedaviden kaçınıp kaçınmadığı ve bu rahatsızlığın davacı eş için evlilik birliğini çekilmez hale getirip getirmediği uzman hekim raporuyla belirlenmelidir. Karar, bu raporun sonucuna göre verilmelidir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2005/2-208 K. 2005/262 T. 13.4.2005
Aldatma Girişimi
Eşler birbirine sadakat göstermekle yükümlüdür. Bu yükümlülüğün ihlali, ortak yaşamı çekilmez hale getirir. Davacı, eşinin bu olumsuz davranışını genel boşanma sebebi olarak gösterebilir veya zina nedeniyle boşanma davası açabilir. Zina için gerekli ortam oluşmuş fakat eylem elde olmayan sebeplerle tamamlanmamışsa, yani eylem eksik kalkışma aşamasında kalmışsa, boşanma için yeterlidir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ 1976 tarihli kararı
Cinsel İlişkiden Kaçınmak
Uzun süre boyunca cinsel ilişkinin gerçekleşmemiş olması, evlilik birliğinin temelinden sarsıldığını gösterir ve boşanma sebebi olarak kabul edilir. Evlenmenin sosyal amacı yanında, nesli devam ettirme ve cinsel arzuları tatmin etme amacı da vardır. Tarafların cinsel organları normal yapıda olmasına rağmen, psikolojik sebeplerle evlilik süresi içinde cinsel ilişki kurulamamışsa bu durum evlilik birliğini sarsar. Aylarca cinsel ilişkinin başarılamamış olması, eşler arasında haklı bir nefret veya isteksizliğin doğmasına yol açar. Bu koşullar altında davacıdan evlilik birliğini devam ettirmesi beklenemez.
Yargıtay Kararı: YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ E. 2001/4956 K. 2001/6274 T. 19.4.2001
Evlilik birliğinin temel amacı, tarafların cinsel uyum içinde bulunmalarıdır. Tarafların evlenme gününden itibaren 22 gün bir arada kalmalarına rağmen cinsel birleşmenin olmadığı belirlenmiştir. Davalı taraf, birleşmeye davacı kadının yanaşmadığını veya buna engel olabilecek bir kusuru olduğunu iddia ve ispat edememiştir. Davalının fiziksel olarak normal bulunmasının önemi yoktur. Cinsel ilişkiden yoksun bir birliğin davacı için çekilebilir olmadığı kabul edilmelidir. Bu nedenle boşanmaya karar verilmesi gerekir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ E. 1984/10433 K. 1984/10464 T. 24.12.1984
Eşin Sağlığı ile İlgilenmeme
Davacının, davalı eşinin yaşamsal önem taşıyan böbrek ameliyatıyla ilgilenmemesi, kişilik haklarına saldırı niteliğindedir. Türk Medeni Kanunu’nun 174/2. maddesi, boşanmaya sebebiyet veren olaylar nedeniyle kişilik hakları saldırıya uğrayan tarafın, kusurlu olandan manevi tazminat isteyebileceğini öngörür. Evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına sebep olan olaylarda, tazminat isteyen kadının ağır ya da eşit kusurlu olmadığı, bu olayların kişilik haklarına saldırı teşkil ettiği anlaşılmaktadır.
Yargıtay Kararı: YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ E. 2005/9973 K. 2005/10409 T. 30.6.2005
Yapılan soruşturma ve toplanan delillerle davalının eşine "salak", "manyak" dediği, onu aşağıladığı ve hastalığında ilgilenmediği anlaşılmaktadır. Bu durumda taraflar arasında müşterek hayatı temelinden sarsacak derecede ve birliğin devamına imkan vermeyecek nitelikte bir geçimsizlik mevcut ve sabittir. Olayların akışı karşısında davacı, dava açmakta haklıdır. Bu şartlar altında eşleri birlikte yaşamaya zorlamanın artık kanunen mümkün olmadığı kabul edilmelidir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 1999/2-610 K. 1999/777 T. 6.10.1999
Eşi Küçük Düşürücü Sözler Söylemek
Davacı tanıklarının ifadeleriyle, davalının eşine "sakatsın", "ne biçim adamsın", "paranın nasıl harcanması gerektiğini dahi bilemiyorsun" şeklinde küçük düşürücü hitaplarda bulunduğu ve "ben bu adamla Almanya'ya gidebilmek için evlendim" gibi söylentiler yaydığı belirlenmiştir. Davalının bu tutumu, ortak hayatı temelinden sarstığı için boşanma sebebi olarak kabul edilmiştir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 1992/2-81 K. 1992/192 T. 18.3.1992
Davalı, eşine muhtelif zamanlarda ağır hakaretlerde bulunmuş, kocası da bu hakaretler karşısında davalıyı evin kilidini değiştirip eve almamış ve ona bakmamıştır. Bu durumda taraflar arasında müşterek hayatı temelinden sarsacak derecede bir geçimsizlik sabittir. Olayların akışı karşısında davacı, dava açmakta haklıdır. Bu şartlar altında eşleri birlikte yaşamaya zorlamanın artık kanunen mümkün olmadığından, boşanmaya karar verilmelidir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2001/2-432 K. 2001/482 T. 6.6.2001
Küçük Düşürücü Suçtan Mahkumiyet
Türk Medeni Kanunu'nun 163. maddesine göre, eşin küçük düşürücü bir suç işlemesi boşanma sebebi sayılır. Örneğin, davalı kocanın gasp suçundan dolayı ceza alması ve bu suçun evlilik birliğini sarsıcı nitelikte olması, boşanma kararı verilmesine yol açabilir. Mahkemenin bu kararı, kadının eşini cezaevinde ziyaret etmesinin affetme anlamına gelmediği gerekçesiyle verilmiştir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ E. 2002/12731 K. 2002/14899 T. 26.12.2002
Eşini Ailesiyle Beraber Oturmaya Zorlamak
Eşini ailesiyle birlikte oturmaya zorlamak, evlilik birliğinin temelinden sarsıldığını ve dolayısıyla boşanma kararı verilmesi gerektiğini gösterir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ E. 2003/1637 K. 2003/2987 T. 6.3.2003
Eşini İşyerinde Küçük Düşürmek
Davalının, eşini işyerinde küçük düşürücü ve hakaret içeren davranışlarda bulunması, evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına sebep olan ciddi bir geçimsizlik durumu yaratır ve boşanma sebebi olarak kabul edilir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 1999/2-1027 K. 1999/1023 T. 8.12.1999
Yurtdışına Temelli Gitmeyi Reddetmek
Eşlerden biri, yurtdışına temelli gitmeyi reddettiğinde ve bu durum evlilik birliğini sürdürülemez hale getirdiğinde, boşanma sebebi oluşur. Ancak, sadece bu gerekçeye dayanarak açılan davalarda, evlilik birliğinin gerçekten sarsılmış olup olmadığının delillerle kanıtlanması gerekmektedir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 1993/2-35 K. 1993/140 T. 7.4.1993
Eşini Yurtdışına Götürmemek
Eşlerden biri, evlilik süresince eşini yurtdışına götürmemek ve ilgisiz kalmak suretiyle evlilik birliğini temelden sarsarsa, boşanma kararı verilebilir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 1997/2-706 K. 1997/902 T. 5.11.1997
Kadının Başka Erkeklerle Fotoğraf Çekilmesi
Kadının başka bir erkekle samimi bir pozda fotoğraf çektirmesi, tek başına bir boşanma sebebi olarak kabul edilmez. Bu tür fotoğrafların hangi koşullar altında çekildiğinin belirlenmesi ve gayrimeşru bir ilişkiyi gösterip göstermediği değerlendirilmelidir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 1975/2-1070 K. 1976/168 T. 4.2.1976
Kadının Ev İşlerini Yapmaması
Kadının ev işlerini yapmaması, hastalıktan kaynaklanıyorsa tek başına boşanma sebebi sayılamaz. Evlilik birliğinin temelden sarsılması için başka delillerin de olması gereklidir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 1997/2-160 K. 1997/410 T. 2.5.1997
Kadının Hırsızlık Yapması
Kadının hırsızlık yapması, evlilik birliğini temelinden sarsıcı nitelikte bir davranış olarak kabul edilebilir ve bu durum boşanma sebebi sayılabilir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 1997/2-736 K. 1997/952 T. 19.11.1997
Kadının İffetsizliği Hakkında Dedikodu Çıkması
Kadının iffetsizliği hakkında yaygın bir dedikodu bulunması ve bu söylentinin koca tarafından çıkarılmaması durumunda, ailede güven duygusu kalmayacağından bu geçimsizlik boşanma sebebi sayılmalıdır.
Yargıtay Kararı: YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ E. 1978/779 K. 1978/2193 T. 20.3.1978
Kayınpeder ve Kayınvalide ile İlişkiler
Eşlerin aileleriyle ilgili olumsuz durumlar da evlilik birliğinin sarsılmasına neden olabilir. Örneğin, kayınvalide veya kayınpederin sürekli azarlamaları ve eşin bu duruma sessiz kalması, boşanma sebebi olarak değerlendirilebilir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ E. 2003/2609 K. 2003/4066 T. 24.3.2003
Kadının Hakaret Etmesi ve Kocanın Alkol Alması
Delillere göre, davalı kadın eşine "adi, şerefsiz, içki içiyorsun, evin bereketi kalmıyor" şeklinde hakaret etmiş, kocası ile ilgilenmemiş, onun çamaşırlarını yıkamamış ve yemeğini yapmamıştır. Koca ise aşırı şekilde alkol almakta, eşine hakaret etmekte ve şiddet uygulamaktadır. Bu durumda, evlilik birliği, taraflar için sürdürülemez hale gelmiştir. Her iki tarafın da eşit kusurlu olduğu kabul edilerek boşanmaya karar verilmesi gerekir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 1994/2-22 K. 1994/170 T. 23.3.1994
Yargıtay Kararı: YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ E. 1985/2429 K. 1985/2670 T. 19.3.1985
Nikâhtan Sonra Düğün Yapılmaması
Nikâhtan sonra düğün yapılmaması, başlı başına bir boşanma nedeni sayılmaz.
Yargıtay Kararı: YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ E. 1985/10502 K. 1985/10806 T. 17.12.1985
Eşin Sara Hastası Olması
Davacı taraf, eşinin epilepsi (sara) hastası olduğunu belirtmiştir. Ancak, bu hastalığın tek başına boşanma sebebi olmadığı ve davalının hastalığının evlilik birliğini sürdürmeye engel olmadığı raporlarla belirlenmiştir. Bu durumda boşanma davasının reddi gerekir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ E. 2004/4941 K. 2004/7899 T. 15.6.2004
Sedef Hastalığı Boşanma Sebebi Değildir
Sedef hastalığının tedavi edilebilir olduğu ve bu hastalığın evlilik birliğini çekilmez hale getirmediği belirlenmiştir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 1997/2-642 K. 1997/820 T. 15.10.1997
Eşi Aşağılamak
Davacı, davalının kendisine hakaret ve aşağılamalarda bulunduğunu, toplum içinde küçük düşürdüğünü iddia etmiştir. Bu tür davranışlar boşanma sebebi sayılabilir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2006/2-787 K. 2006/805 T. 13.12.2006
Eşe veya Ailesine Tükürmek
Davalının sık sık evi terk etmesi, eve döndüğünde kayınvalidesine tükürmesi ve "seni de kocamı da istemiyorum" demesi, evlilik birliğinin sürdürülemez olduğunu gösterir.
Yargıtay Kararı: YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 1996/2-752 K. 1996/863 T. 4.12.1996
Boşanma Sebebi Olan Diğer Davranışlar
Başkalarıyla Kıyaslamak: Eşi başka biriyle kıyaslamak, evlilikte geçimsizliğe neden olabilir.
Eşini Sevmediğini veya Soğuduğunu Söylemek: Bu tür ifadeler evlilik birliğini zedeleyebilir.
Başkası ile Evlenmek İstemek: Eşi, başkasıyla evlenmek istediğini söylemek boşanma sebebidir.
Aile ile Görüştürmemek: Eşi ailesinden uzak tutmak veya ailesiyle görüştürmemek boşanma sebebidir.
Eşini Tehdit Etmek: Tehdit, evlilik birliğini sarsabilir.
Çocuğun Kendisine Ait Olmadığını Söylemek: Bu tür suçlamalar evlilik birliğini zedeler.
Sapık İlişkiyle Suçlamak: Asılsız suçlamalar evlilikte ciddi sorunlara yol açabilir.
Bakire Olmadığı İçin Suçlamak: Bu tür suçlamalar evliliği temelden sarsabilir.
Sadakatsizlik veya İktidarsızlıkla Suçlamak: Bu tür suçlamalar evlilik birliğini zedeleyebilir.
Evi Sık Sık Terk Etmek: Bu davranış evlilik birliğini zedeleyebilir.
Beden Temizliğine Dikkat Etmemek: Eşinin beden temizliğine dikkat etmemesi geçimsizlik nedeni olabilir.
Çalışmamak veya Cinsel İlişki Kuramamak: Bu tür sorunlar evlilikte ciddi sorunlara yol açabilir.
Eski Sevgilisini Unutamadığını Söylemek: Bu tür ifadeler evlilik birliğini zedeleyebilir.
Evlilik Dışı Çocuğu Olmak: Evlilik dışı ilişkiler boşanma sebebi olabilir.
Eşine Fiziksel Şiddet Uygulamak: Şiddet, evlilik birliğini temelden sarsar.
Kesici Aletle Yaralamak: Eşine zarar vermek boşanma sebebidir.
Aşırı İçki Kullanmak: Aşırı alkol tüketimi evlilik birliğini sarsar.
Evden Kovmak: Eşi evden kovmak boşanma sebebi sayılabilir.
Kadına "Boş Ol" Demek: Bu tür ifadeler boşanma sebebi olabilir.
Eşinin Ceplerini Karıştırmak: Güvensizlik yaratan davranışlar boşanma sebebidir.
Üvey Çocuğa Kötü Davranmak: Üvey çocuğa kötü davranış boşanma sebebidir.
Doğumda İlgisiz Kalmak: Eşinin doğumu sırasında ilgisiz kalmak geçimsizliğe yol açabilir.
Sebepsiz İntihara Kalkışmak: Evlilikte güvensizlik yaratan davranışlar boşanma sebebidir.
Tarikata Katılmak veya İnternet Bağımlılığı: Bu tür durumlar evlilik birliğini zedeleyebilir.
Güven Sarsıcı Davranışlar: Sık şekilde yabancılarla konuşmak ve gizli banka hesapları açmak gibi davranışlar güveni sarsabilir.
"Erkek Değilsin" Demek veya Ayrı Odada Yatmak: Bu tür davranışlar evlilikte geçimsizliğe neden olabilir.
Eski Sevgili veya Nişanlıyla Görüşmek: Evlilik birliğini zedeleyen davranışlar boşanma sebebi olabilir.
Küçümsemek veya Evlilik İçi Tecavüzde Bulunmak: Bu tür davranışlar evliliği temelden sarsabilir.
Cimrilik veya Eve Haciz Getirmek: Bu tür sorunlar evlilik birliğini zedeler.
Evlilik Sırlarını Başkasına Anlatmak: Evlilikte güveni sarsan davranışlar boşanma sebebidir.
Aşırı Kıskançlık veya Ev Eşyalarına Zarar Vermek: Bu tür davranışlar evlilik birliğini temelden sarsar.
Cumhuriyet Karşıtı Faaliyetlerde Bulunmak: Evlilik birliğini zedeleyebilir.
Ters İlişki (Olağandışı Cinsel Talepler): Bu tür talepler evlilikte ciddi sorunlara yol açabilir.
Evlilik birliğinin devamı için tarafların birbirine karşı saygılı, özenli ve duyarlı olmaları esastır. Aksi halde, yukarıda belirtilen davranışlar evlilik birliğini temelden sarsarak boşanma davalarına sebep olabilir.
Comments